Актерлік үлкен сабырды талап етеді
Театр – сырт көзге сиқырлы көрінетін әлем. Бірақ сол сиқыр дың артында жанкешті еңбек, ұдайы ізденіс пен рухани күрес жатыр.
Кейіпкерлердің тағдырын арқалап, әр көрерменнің жүрегіне жол табу – актерге тән үлкен жауапкершілік. Өнер мен өмірдің шекарасында жүрген жас актер Заңғар Әбеновпен сұхбат барысында біз сахна сырын ғана емес, актерлік жолдың қиындығы мен қызығын, ішкі жан дүниенің терең иірімдерін ашуға тырыстық.
– Бала кезіңізде актер болуды армандадыңыз ба, әлде бұл мамандыққа кездейсоқ келдіңіз бе?
– Иә, актерлік жолға деген әуестігім бала кезден басталды деуге болады. 9-сыныптан бастап актерлікке қызығушылығым артып, мектеп президенті болғандықтан, өзім актерлік үйірме ашып, басқа да балаларды шақырып, бәріміз бірге пьесалар, спектакльдер қоятынбыз. Солай басталды. Содан бастап актер болуға дайындалып жүрдім. Т.Жүргенов атындағы өнер академиясына түсемін деп ниеттенгенмін. Бірақ бұйырғаны сол шығар – «Шабыт» өнер университетінің студенті атандым.
– Репертуарыңызда рөлдер аз емес. Өзіңізге ең жақыны қайсы?
– Әр рөлім қымбат. Алайда көбіне жағымсыз кейіпкерлерді сомдаймын, өзіме ондай рөлдер ұнайды. Спектакльдердің ішінен жаныма ерекше жақыны – «01» спектаклі. Себебі бір қойылымда бірнеше кейіпкерді ойнаймыз. Қазір өкінішке қарай, ол спектакль театр репертуарынан алынып тасталды. Сондай спектакльдер болса деп сағынамын. Дегенмен әр рөл, әр спектакль – мен үшін бір төбе. Себебі әрқайсысына жан беріп, тер төгеміз.
– Режиссер рөліңізді таныстырып, қолыңызға сценарийді ұстатқаннан кейін кейіпкердің мінезін қалай зерттейсіз?
– Ең алдымен, өзіме жүктелген кейіпкерді шығарманың ішінен іздеп, мінез-құлқын, жүріс-тұрысын толық зерттеуге тырысамын. Кейде кейіпкердің басы да, соңы да анық жазылмайды. Ондайда өзім ойдан қосып, кейіпкердің тұлғасын құрастырамын. Жаман кейіпкер болса, жақсы жағын іздеймін, соған өзім мінез беремін. Әрі соған өзім сенуге тырысамын. Алдымен ішкі жан дүниесіне үңіліп, содан кейін сыртқы келбетін, іс-әрекетін құрауға кірісемін. Ең бастысы – сол кейіпкердің спектакльдегі орны мен миссиясы қандай екенін түсіну.
– Жас актер ретінде өзіңізге үлгі тұтатын аға буын өкілдері бар ма?
– Әрине, үлгі тұтатын адам көп. Соның ішінде атап айтсам – Тілектес Мейрамов, Ақыш Омар, Сырым Қашқабаев ағаларымыз. Осы кісілерге еліктеп, жасыратыны жоқ, әрбірінің өнерін үзбей қарап, көшіруге, қолдан келсе, ұрлауға тырысамыз. Олар – арамызда жүрген аңыздар.
– Актерлік мамандықтың ең қиыны және ең қызық тұсы қандай?
– Актерлік жол – соқпағы көп, үлкен сабырлықты талап ететін жол. Уақыт тапшылығы да қиындық тудырады. Демалыс күндері де жұмыс істейтіндіктен, кейде жеке өмірге, отбасымызға уақыт таппай жатамыз.
Ал мамандығымыздың ең қызық, ұнамды тұсы – бір образда, бір позицияда қалып кетпейсің. Үнемі ізденіс үстінде жүресің. Бір күні құлдың рөлін сомдап, ертесіне хан боласың. Театр – сондай сан қилы бұрылыстарымен, жоқтан бар жасайтын сәттерімен қызық.
– Театр сізге не үйретті? Өміріңізге қандай өзгеріс әкелді?
– Театр маған көп сабақ үйретті. Мысалы, тарихи шығармаларды сомдау арқылы тарихымызды тереңірек біле бастадым. Әр кейіпкерді зерттеу барысында түрлі салаға етене ендім. Бұл менің өмірімнің әр кезеңінде өз септігін тигізеді. Қай салаға барсам да, киноға барсам да – мендегі үлкен бір «қор» болып қала береді. Театр – үнемі сергек жүруге, ізденіске жетелейтін орта.
– Алдағы уақытта қандай рөлдерді сомдағыңыз келеді?
– Армандап жүрген нақты бір рөлім жоқ. Бірақ жоғарыда айтқандай, бір спектакльде кем дегенде үш рөлді ойнайтын кейіпкер болса деген арманым бар. Өзіме сондай рөлдер ұнайды. Әртүрлі мінезді, пластикасы да өзгеше кейіпкерлер болғанын қалаймын.
– Актерлердің әлеуметтік жағдайы туралы не айтасыз? Қандай қолдау жетіспейді?
– Бұл көбіне актердің өзіне байланысты деп ойлаймын. Қазір жан-жақты актерлер бар. Бір театрда жұмыс істеп қана қоймай, кино, дубляж, тіпті той саласын қатар алып жүретіндер де кездеседі. Ізденсе, жол көп. Қазір мемлекет тарапынан да түрлі қолдау көрсетіліп жатыр. Көп әріптесіміз пәтер алып жатыр. Шын зәру жандарға бұйырсын дейміз, шүкір, жаман деуге келмейді.
– Бұған дейін Ш.Қуанәлінің «Фотограф» атты қысқаметражды фильміне түстіңіз. Енді сізді үлкен кинолардан қашан көреміз?
– Былтыр толықметражды «Айғай-шу» атты криминалды комедияға түстім. Сонымен қатар «12 сағат» атты криминалды драмада жағымсыз кейіпкер рөлін сомдадым. Қазір театрға аз да болса еңбегім сіңді деп ойлаймын, енді киноға біртіндеп бет бұрып жатырмын. Ұсыныстар түссе – дайынмын.
– Өнер жолын енді ғана бастаған жастарға қандай кеңес берер едіңіз?
– Жас актерлер алдымен өз-өзіне сұрақ қойғаны жөн: «Мен театр актері болғым келе ме, әлде кино актері ме?» деп. Мысалы, егер кино актері болғыңыз келсе, оқудың қажеті жоқ шығар – әлеуметтік желіде белсенді болып, танымал болуға болады. Ал театр актері болам десеңіз, онда кәсібилік пен оқу міндетті. Сонымен қатар театр актері боламын деген жандарға айтарым – болаттай берік болу керек. Түрлі режиссермен жұмыс істеу барысында сынға да ұшырайсыз. Сондай сәттерде мықты болу қажет. Үнемі ізденісте, сергек болуға кеңес беремін.
– Әңгімеңізге рақмет!
Сұхбаттасқан
Рахат ТОҚСАНБАЙ,
ЕҰУ студенті
